Nilay Tavlı, Kuzey Kore'nin son aylarda artan füze denemelerini AA Analiz için kaleme aldı.
Kore Yarımadası üzerindeki iki farklı yönetim şekli, günümüz için çift kutuplu dünya sisteminden kalan somut bir örnek gibidir. Tek bir ada üzerindeki iki farklı ülkenin hafızasında savaş anıları ve doğurduğu güvenlik ihtiyacı hala taze. Gerçek özneler Güney ve Kuzey Kore olmakla birlikte fotoğrafın tamamında bir blokta ABD ve Japonya, diğer blokta ise Çin ve Rusya yer alıyor. Bu nedenle savunma ve güvenlik her iki ülke için oldukça önemli. Bu bağlamda Kuzey Kore’nin savunma çalışmalarının bir parçası olan ve kendisine uygulanan yaptırımları dikkate almadan yürüttüğü balistik füze denemeleri dikkat çekiyor.
Kuzey Kore’nin gerçekleştirmiş olduğu denemelerin amaçlarına ve kimlere yönelik olduğuna dair birçok senaryo üretilebilir. Denemelerin Güney Kore’de Mart ayında gerçekleşecek seçimlerden hemen önce yapılması dikkat çekici.
Ocak ayında 6 farklı füze denemesi ile rekor
Kuzey Kore 2022 yılının Ocak ayında bir rekora imza atarak altı kez farklı özellikte füze denemesi yaptı. Kuzey Kore’nin bu denemelerle farklı kesimlere farklı mesajlar vermek istediği açık. Bu denemelere ABD’nin, Güney Kore’nin hatta Çin ve Rusya’nın vereceği reaksiyonlar neden-sonuç ilişkisinin kurulması bağlamında oldukça önemli. Öte yandan Kuzey Kore’nin daha önce de defalarca kez uyarılmasına ve yaptırımlara rağmen yüksek ölçüde caydırıcı ve tehlikeli silahları geliştirmeye devam ettiği bilinen bir gerçek.
2022’ye günler kala Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong-un askeri ve savunma sistemlerinin geliştirilmesine devam edileceği mesajını vermişti.[1] Bu açıdan Ocak ayındaki füze denemeleri pek sürpriz olmadı. Ancak bu denemelerin dikkat çekici boyutu, çok sayıda ve arka arkaya gerçekleştirilmiş olması ve aynı zamanda silahların içeriklerindeki değişiklikten kaynaklanıyor. Kuzey Kore 14 Ocak’ta iki adet raylı mobil KN-23 kısa menzilli balistik füzelerini, 17 Ocak’ta iki adet karayolu mobil KN-23 SRBM katı yakıtlı füzelerini ve 25 Ocak’ta iki ek seyir füzelerini ateşledi.[2]
Kuzey Kore’nin art arda yapmış olduğu füze denemelerinin sebebi saldırı değil; savunmalarının ne ölçüde ilerlediğine dair göz dağı vermek ve caydırıcı etkisini güçlendirmek.
Kuzey Kore bu kez önceki denemelerinden farklı olarak hipersonik füzeleri denedi. Hipersonik silahların izlenmesinin ve müdahaleyle engellenmesinin balistik füzelere göre daha zor olduğu biliniyor. Ayrıca hipersonik füzelerin yüksek patlayıcı savaş başlığı mı yoksa nükleer bir savaş başlığı mı olduğu konusunda tahminde bulunmak da kolay değil.[3] Hipersonik silahlar yanal olarak da hareket edebilme kapasitesine sahip. Ateşlendikten kısa bir süre sonra da hedefi vurabiliyor.[4] Bu durum ABD’nin, Güney Kore’nin ve Japonya’nın önlem almasını zorlaştırıyor. Silahlarının içeriğini daha caydırıcı ve zarar verici yönde geliştirmeyi hedefleyen Kuzey Kore "düşmanlarının" savunma sistemlerini etkisiz hale getirmeyi amaçlıyor.
Kuzey Kore caydırıcılığını test ediyor
Kuzey Kore’nin art arda yapmış olduğu füze denemelerinin sebebi saldırı değil; savunmalarının ne ölçüde ilerlediğine dair göz dağı vermek ve caydırıcı etkisini güçlendirmek. Kuzey Kore, yaptığı bu füze denemeleri ile bölgede bulunan Japonya ve ABD’nin savunma sistemlerinden çok daha gelişmiş olanını ürettiğini kanıtlamaya çalıştı. [5]
Kuzey Kore’nin gerçekleştirmiş olduğu denemelerin amaçlarına ve kimlere yönelik olduğuna dair birçok senaryo üretilebilir. Denemelerin Güney Kore’de Mart ayında gerçekleşecek seçimlerden hemen önce yapılması dikkat çekici. Kuzey Kore burada göz dağı vermeyi amaçlamış olabilir. Ayrıca Kuzey Kore’nin, güneyindeki Amerikan üslerinden rahatsız olduğu da açık. Güney Kore ile tek başına müzakere etmek için Ada'dan ABD’nin çekilmesi bağlamında elini kuvvetlendirdiğini kanıtlamak istiyor da olabilir.
Bu kapsamda en net mesaj kuşkusuz ABD’ye yönelik. Zira Kuzey Kore’ye yönelik BM yaptırımları artmış durumda ve bunu önlemek için ABD ile müzakere edilmesi gerekiyor. Kuzey Kore’nin ABD’nin dikkatini çekme yöntemi ise genellikle kriz yaratmak doğrultusunda gerçekleşiyor. Kuzey Kore olası barış müzakerelerine yeniden başlamadan önce savunma sistemlerini en üst düzeye çıkarmayı hedeflemiş olabilir. Bilindiği üzere Trump dönemindeki başarısız diplomasi denemesinden sonra Kuzey Kore ile Biden döneminde çok fazla etkileşim sağlanamadı.
Füze denemelerine yönelik diğer bir görüş ise Rusya ile mücadele eden ABD’ye gerekirse Kuzey Kore’nin de kriz yaratabileceği mesajını vermek.[6]
Çin ve Rusya’ya verilen mesajlar
Kuzey Kore’nin iddia ettiği gibi meşru müdafaa hakkıyla savunma sistemlerine yaptığı yatırımlar, bir yönüyle Rusya ve Çin’e de mesaj veriyor. Çünkü müttefik addedilseler de Kuzey Kore gayrisafi yurtiçi hasılasının çok önemli bir kısmını savunma sistemine ayırmaya devam ediyor. Bu durum Kuzey Kore’nin müttefiklerine karşı güven problemi yaşadığının bir göstergesi. Olası bir güvenlik krizinde, Rusya ve Çin tarafından destekleneceğine dair endişe duyduğu açık. Özellikle Rusya’nın odağını Ukrayna’ya çevirdiği şu günlerde, Kuzey Kore’nin bu argümanının haklı çıkması muhtemel.
Öte yandan Kuzey Kore’de yaşam standartları büyük ölçüde gerilemiş durumda. Halkın önemli bir kısmı açlık sınırında yaşıyor. BM’nin özellikle yaşlılar ve çocuklar için yaptığı uyarılar önem arz ediyor. Özellikle salgın döneminde tamamen izolasyon politikası uygulaması ve Çin ile ticari ilişkilerini neredeyse sıfırlaması Kuzey Kore’nin yaşam şartlarını daha da kötü bir hale getirdi.[7]
Konunun bir diğer veçhesi ise bu günlerde dünya gündeminde çok fazla yer bulmasa da Kuzey Kore'nin füze denemelerinin çevreye olan olumsuz etkisi. Asya’da çevre kirliliği başta olmak üzere, çevre sorunları ciddi boyutta tehlike arz ediyor. Kuzey Kore'nin art arda yaptığı bu füze denemelerinin doğanın dengesine verdiği zarar da artık göz ardı edilemeyecek boyutta.
Kaynak: AA
