Gelişen ve dijitalleşen dünyamızda her alanda olduğu gibi havacılık sektöründe de büyük adımlar atıldı. Haritaevi Havacılık Mühendislik A.Ş., havalimanı çevresindeki yapılaşmalar ve emniyet üzerine çalışmalar yürütüyor. Havacılık sektöründe emniyet konusu ise beraberinde havalimanı çevresini analiz eden yazılımları ve bilgi yönetimi yapılarını meydana getiriyor.
Haritaevi, havacılık sektöründe yeni yaygınlaşan AIXM formatıyla farklı işlemler yapılabilmesini sağlayan AIXM Management System ürününü geliştirdi.
AIXM yani Havacılık Bilgi Değişim Modeli, havacılık bilgilerini tek bir formatta toplayarak bilgilerin okunabilirliğini, dijitalleştirilmesini ve kolay dağıtılmasını amaçlıyor. Bu bilgiler, prosedürler, havalimanı ve heliport alanları, rotalar, hava sahaları gibi katmanlardan oluşur. AIXM formatlı veriler otoriteler (ICAO, RTCA, Eurocontrol) tarafından sürekli olarak geliştiriliyor.
AIXM yapısı 5. sürüm ile beraber GML (Coğrafi İşaretleme Dili) formatını da destekliyor.
Haritaevi tarafından, diğer formatlardaki verilerin AIXM’e geçişinin hızlandırılması için, 2022’in 2. çeyreğinde başlayan Ar-Ge çalışmaları, 2023’ün 3. çeyreğinde AIXM Management System markası ile bir web platformu olarak hayat buldu. Ar-Ge çalışması farklı disiplinlerden oluşan uzman bir ekibin işbirliğiyle tamamlandı.
Yazılım mühendisleri, veri bilimciler, coğrafi bilgi sistemleri uzmanları, geomatik mühendisleri gibi geniş bir yelpazeden uzmanlar, multidisipliner bir anlayışla projede yer aldı. Proje, mekânsal büyük verileri işleyerek, görselleştirerek ve uzmanların kolay kullanacağı sistemlere dönüştürerek hem veri emniyeti hem de havacılık emniyetine doğrudan ve dolaylı olarak katkı sunmayı hedefliyor. Proje kapsamında büyük verileri kısa sürede görüntüleme ve dönüştürme amaçlı çalışmalar yapıldı. Platform, görüntüleyici ve dönüştürücü olarak 2 modülden oluşuyor.
Dünyada, havalimanı emniyeti için uçuş prosedürlerinin yazılmasında gerekli olan vektör formatlı eTOD (Elektronik Arazi ve Engel Verileri), AMDB (Havalimanı Haritalama Veri Tabanı) ve ASRN (Havalimanı Yüzey Yönlendirme Ağı) verilerinden yeni nesil AIXM verisine saniyeler içinde otomatik olarak dönüşüm sağlama konusunda tek olma özelliği ile fark yaratan dönüştürücü modülü, sektörde yerini almaya hazırlanıyor. Verileri AIXM formatına dönüştürmede sorun yaşayan kullanıcılar için örnek veri seti ve uluslararası otoriteler (ICAO PANS-AIM, ICAO Annex15, RTCA DO-272(D), RTCA DO-291(C), RTCA DO-276(C), Eurocontrol TOD Manual 3.0) tarafından eTOD, AMDB ve ASRN verilerinde olması zorunlu kılınan kolonların şablonu da modülde yer alıyor.
Görüntüleyici tarafında ise AIXM verilerinin haritada 3B olarak görüntülenmesi, düzenlemesi ve metaverilerin anlaşılır tablo halinde gösterilmesi, modülün en dikkat çeken özellikleri arasında yer alıyor. Birden fazla dosyayı okuyup düzenleyebilmesi, harita üzerinde gösterilen herhangi bir yüzeye tıklatıldığında o yüzeye ait bilgilerin gösterilmesi ve her bir katmanın 3B haritada gizlenebiliyor olması modülün kullanımını oldukça kolaylaştırıyor.
Platform, aixm.haritaevi.com alan adıyla web tabanlı olarak geliştirildi. Görüntüleyici özelliğinin herkese ücretsiz olarak verildiği platformda kullanıcı geri bildirimleri doğrultusunda ve sektör gerekliliklerine uygun şekilde güncellenmesi ve havacılık sektöründe yerini alması hedefleniyor. AIXM Management System, kullanıcıya sunduğu hizmetler kapsamında veri güvenliği ilkelerine uygun olarak hareket ediyor. Büyük verileri, saniyeler içerisinde dönüştürüp görüntüleyerek havacılık verisi kullanıcılarına, dijitalleşme çağında eşsiz bir deneyim sunuyor. Günümüzde havacılık sektörü, dünya piyasası için önemli bir güç olup ülkelerin emniyet, sosyal ve ekonomik gelişiminde de önemli rol oynuyor. Gelişmiş ülkelerde, havacılık otoriteleri, havayolu şirketleri ve havalimanı işletmecileri, karar almada büyük verilerini ve bu verilerden üretilen bilgileri dijitalleştirmeye doğru ilerliyorlar. Bunun yanında özellikle havayolu şirketleri ve işletmeci kuruluşlar açısından, kişisel veriler içermeyen büyük veri, artık yeni bir ticari gelir kalemi olarak görülmeye başlandı. Kaliteli ve güvenilir ürünler çıkararak, bu ticaretin ve üretimin bir parçası olmak da sektörün geleceğine katkı sağlamak için önemli, bu nedenle, havacılık sektöründeki paydaşlar büyük verinin ve dijitalleşmenin sunduğu fırsatları yakalamak için çaba harcıyor. Sektörün dijitalleşip gelişmesi de hem havalimanları hem havacılar hem de yolcular açısından emniyeti arttırmaya yönelik büyük ve önemli bir adım.
📌@haritaevi şirketi havacılık sektörüne yönelik AIXM ürününü geliştirdi.
📌Havacılık Bilgi Değişim Modeli (AIXM) , havacılık bilgilerini tek bir formatta toplayarak bilgilerin okunabilirliğini, dijitalleştirilmesini ve kolay dağıtılmasını amaçlıyor.
🔗https://t.co/hpk6TrhKRW pic.twitter.com/tIBTdu1Lzi— DefenseHere (@defensehere_tr) November 24, 2023
