Rusya'nın Ukrayna topraklarına girmesinin ardından, İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en gerilimli günler yaşanıyor. Batı dünyasının Rusya'ya başlattığı yaptırımların etkisi ise uzay çalışmalarını çoktan etkilemeye başladı.
Siyasi gerilimler, soğuk savaşlar, ekonomik yaptırımlar, ajan krizleri, politik cinayetler...
İnsanoğlunun uzay çalışmaları, bugüne kadar karada yürütülen tüm mücadelelerden korunmayı başardı.
Ancak atmosferin ötesi, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısının ardından giderek daha savunmasız hale geliyor.
ABD, İngiltere, AB ve Japonya'nın Rusya'ya uyguladığı yaptırımlar ve Rusya'nın yaptırımlara yanıt olarak birçok ülke ile iş birliğini askıya alması nedeniyle uzaydaki faaliyetler etkilenmeye başladı.
Son olarak Almanya, bir Fransız Guyanası uzay limanından tüm Soyuz roket fırlatmalarını durdurarak, Rusya ile tüm bilimsel çalışmalarını askıya aldı.
Ancak Savaşın uzay çalışmalarına etkisi bununla sınırlı değil.
İngiltere'nin OneWeb uydularının fırlatılması iptal edildi
Rusya, bir İngiliz start-up şirketine ait 36 OneWeb uydusunu fırlatmayı reddetti .
Şirkete, lansmanın devam etmesi için İngiltere hükümetiyle bağlantılarını kesmesi için bir ültimatom verdi, ancak şirket reddetti.
Rusya'nın talepleri, İngiltere'nin kendisine uyguladığı yaptırımlara yanıt olarak geldi.
4 Mart'ta uydular Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssü'ndeki fırlatma rampasından kaldırıldı.
Kozmodrom, ülke 1957'de uzayı keşfetmeye başladığından beri Sovyet ve Rus roketlerinin fırlatma alanı oldu.
OneWeb, lansmanları için artık Rus Soyuz roketlerini kullanmayacağını söyledi.
ExoMars görevi artık olası değil
Avrupa Uzay Ajansı, ortak ESA-Rus ExoMars misyonunun fırlatılmasının devam etme olasılığının düşük olduğunu duyurdu.
Misyon uzun yıllardır geliştiriliyordu ve Uluslararası Uzay İstasyonu dışında Rusya ve Avrupa'nın en büyük ortak projelerinden biriydi .
ESA, "Üye devletlerimiz tarafından Rusya'ya uygulanan yaptırımları eksiksiz uyguluyoruz. ExoMars programının devamı ile ilgili olarak, yaptırımlar ve daha geniş bağlam, 2022'de bir lansmanı pek olası kılmıyor" dedi.
ESA, görev için Rosalind Franklin gezicisini yaptı ve Rusya, gezicinin iniş platformuna ve çeşitli bilim araçlarına katkıda bulundu.
Misyonun Rusya'nın Proton roketiyle kalkması gerekiyordu.
Siyasi mücadeleler Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) ulaştı
Uzay istasyonu 20 yıl önce yörüngeye oturtulduğundan beri siyasi istikrarsızlıktan her zaman korundu.
Ancak Rusya, kendisine uygulanan yaptırımlara karşı agresif bir şekilde yanıt vermeye devam ederken, ISS ile iş birliğinin geleceği tehdit ediliyor.
Rusya'nın uzay ajansı Roscosmos, uzay istasyonunda Almanya ile tüm bilimsel iş birliğini askıya aldığını duyurdu.
Şu anda ISS'de dört Amerikalı, iki Rus ve bir Alman olmak üzere yedi astronot var.
ISS, Rusya, ABD, Japonya, Kanada ve ESA tarafından ortak yürütülen bir proje.
ISS üzerindeki operasyonlar, hem Amerikan hem de Rus segmentlerinin birbirine bağlı olması nedeniyle hemen durdurulamıyor.
ABD, tahrik için istasyonun Rus segmentine güvenirken, Ruslar ABD segmentinden elektrik gücü alıyor.
Roscosmos şefi Dmitry Rogozin, istasyonun geleceği konusunda şu uyarıyı yapmıştı.
“Bizimle işbirliğini engellerseniz, ISS'yi kontrolsüz bir yörüngeden çıkmadan kim kurtaracak ve Amerika Birleşik Devletleri'ne mi yoksa Avrupa'ya mı düşecek? Hindistan ve Çin'e 500 tonluk bir yapı bırakma seçeneği de var. Onları böyle bir ihtimalle tehdit etmek mi istiyorsunuz? ISS Rusya üzerinden uçmaz, bu nedenle tüm riskler size aittir. Onlar için hazır mısınız?”
Rusya, füzelerini Avrupa uzay limanından kaldırdı
Rusya, AB tarafından uygulanan yaptırımlara yanıt olarak Fransız Guyanası'ndaki Avrupa uzay limanındaki tüm operasyonlarını askıya aldı.
Roscosmos, Soyuz roketlerini oradan fırlatıyordu. Avrupalı Arianespace şirketi de roketlerini Fransız Guyanası'ndan fırlatıyor.
Rus uzay ajansı, Soyuz fırlatmalarını destekleyen fırlatma alanından toplam 87 çalışanını geri çekti.
Askıya alma, Nisan ayında yörüngeye yerleştirilmesi planlanan iki Avrupa Galileo navigasyon uydusu ve yıl içinde başka bir çift dahil olmak üzere gelecekteki fırlatmaların kaderi konusunda belirsizliğe neden oldu.
Almanya, Rus uydusundaki uzay teleskopunu kapattı
Alman Havacılık ve Uzay Merkezi ve Roscosmos tarafından finanse edilen eRosita teleskopu, Almanya'nın artık Rusya ile bilimsel iş birliğine dahil olmayacağını açıklamasının ardından güvenli moda alındı.
Teleskop, 2019'da Rus yapımı bir Spectrum-Roentgen Gamma uydusunda fırlatıldığından beri kara delikler üzerinde çalışıyordu.
Alman Havacılık ve Uzay Merkezi, “Rus kurumlarıyla mevcut projeler veya planlama aşamasındaki projelerle ilgili tüm işbirliği faaliyetleri sonlandırılacak. Rusya'da kurumlarla yeni proje ve girişimler olmayacak” dedi.
SpaceX, uyduları için siber savunmaya öncelik veriyor
Milyarder Elon Musk , SpaceX'in Starlink internet uydularını ve kullanıcılarını korumak için siber savunmaya ve sinyal sıkışmasının üstesinden gelmenin yollarına öncelik vereceğini açıklamıştı.
Şirket, Kiev'den güç durumdaki ülkeye istasyon sağlamak için yaptığı bir çağrının ardından Ukrayna'da Starlink uydu geniş bant hizmetini etkinleştirdi.
Ancak Musk, Starlink'in Ukrayna'da faaliyet gösteren tek Rus olmayan iletişim servisi olduğu ve “hedef alınma olasılığının yüksek” olduğu konusunda bir uyarı yayınladı.
“SpaceX, siber savunmaya ve sinyal sıkışmasının üstesinden gelmeye yeniden öncelik verdi. Starship ve Starlink V2'de hafif gecikmelere neden olacak" diye tweet attı.
Rusya, ABD'ye roket motoru tedarikini durdurdu
Roscosmos Başkanı Rogozin, ülkesinin artık Amerikan şirketlerine roket motoru tedarik etmeyeceğini söyledi.
Bunlar arasında United Launch Alliance'ın Atlas C roketine güç veren RD-180 motorları ve Northrop Grumman'ın Antares roketine güç veren RD-181 motorları yer alıyor.
Uzayda yeni soğuk savaş döneminin kapısı açıldı
Rusya ve Avrupa ortaklığındaki ExoMars görevi, koronavirüs pandemisi ve uzay aracı üzerinde daha fazla test yapılması ihtiyacı nedeniyle 2020'de zaten ertelenmişti.
Güneş etrafındaki yörüngeleri nedeniyle, Mars'a sadece iki yılda bir Dünya'dan kolayca ulaşılabilir. Bir sonraki fırlatma penceresi 2024 açılacaktı.
Son gelişmelerin ardından hem Avrupa hem de Rusya, uzay çalışmalarını kendileri yürüteceklerini açıkladı.
Rusya Avrupa'nın iniş modülünü, Avrupa ise Rusya'ya alternatif füzeleri geliştireceğini duyurdu.
Rus uzay şefi Rogozin, "Evet, birkaç yıl kaybedeceğiz, ancak iniş modülümüzü kopyalayacağız, ona bir fırlatma aracı sağlayacağız ve bu araştırma seferini Vostochny Cosmodrome'un yeni fırlatma sahasından bağımsız olarak gerçekleştireceğiz" dedi.
ISS'nin geleceği ne olacak?
NASA, Ocak 2031'de Uluslararası Uzay İstasyonu'nu kontrollü şekilde yörüngeden çıkarmayı planlıyor.
ISS, birçok yönden, diğer uluslararası ortaklarla birlikte Sovyet sonrası bir projede ABD ve Rusya iş birliğini hayata geçirmeye yönelik diplomatik bir proje olarak da tanımlanıyor.
Ancak savaşın etkileri nedeniyle bu proje sadece teknik değil diplomatik yönden de sona yaklaşmış gözüküyor.
ABD, Çin ve Rusya alçak dünya yörüngesinde kendi uzay istasyonlarını inşa etme planları yapıyor.
Bu da savaşın etkisiyle uzayda ortak ve büyük projelerin devam etmesi yerine ülkelerin bağımsız çalışmalarının artacağı anlamına geliyor.
Kaynak: TRT Haber
