TÜBİTAK kaynaklı başlatılan ve Koç Bilgi ve Savunma Teknolojileri AŞ ana yükleniciliğinde devam eden Akıllı Dip Mayını MALAMAN'ın tam ölçekli patlatma provası başarıyla gerçekleştirildi.
Türkiye'nin ilk yerli ve milli akıllı deniz dip mayını MALAMAN'ın Türk Deniz Kuvvetleri'nin envanterine girmesiyle bu konudaki dışa bağımlılık da sona erecek.
Konuyla ilgili gelişme, Milli Savunma Bakanlığı tarafından yapıldı.
Akıllı Dip Mayını MALAMAN
Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'nın Akıllı Dip Mayını ihtiyacını karşılamak üzere ürettikleri MALAMAN deniz dip mayınının sözleşmesi, 16'ncı Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı IDEF 2023'te imzalandı.
MKE, TÜBİTAK SAGE ve Koç Savunma arasında imzalanan sözleşmelere istinaden, Havadan Atılabilir Hassas Deniz Mayını UÇA projesi ile akıllı dip mayın MALAMAN projesinde geliştirme ve iş birliği çalışmaları müşterek olarak yürütülüyor.
KoçSavunma Yönetici Direktörü Hakan Öktem, MALAMAN ile ilgili olarak Ağustos 2023'te seri üretim aşamasına gelindiğini söylemişti.
MALAMAN Akıllı Dip Mayını adını Gölcük Depreminde hayatını kaybeden Mayın Filosu Komutanlığında Komodorluk görevi yapmış Albay Selçuk MALAMAN’ın soyadından aldı.
Koç Savunma'nın ana görevi akıllı sensörleri içeren elektronik karar verici bloğu (MALAMAN Elektronik Modülü ve Akıllı Mayın Ateşleme Mekanizması) geliştirip üretmekti. Bu bloğun içerisinde akustik, manyetik ve basınç sensörleri var. Bu sensörler yardımıyla hedeflerini uzak mesafe ve derinliklerden algılayıp, tespit ve teşhis edebilen MALAMAN Akıllı Dip Mayını, Elektronik Modül içerisindeki gelişmiş algoritma sayesinde üzerinden geçen geminin dost veya düşman mı olduğunu veya sınıfını (tehdit kütüphanesine yüklenmiş düşman gemilerinin akustik izi, gemiye özel karakteristik sesler, pervane sayısı ve devir hızı gibi verilerden yararlanarak) tanımlayabilecek.
MALAMAN üzerinde yer alan sayıcılar yardımıyla önceden programlanmak suretiyle mesela konvoy halinde giden gemilerden en kıymetli olanının altında patlatılabiliyor. Mesela önden iki hücumbot geçtikten sonra üçüncü sırada yer alan akaryakıt tankerinin geçişi sırasında MALAMAN patlatılabilir. Ayrıca, örneğin boğazlar gibi dar geçitlerde kablo kontrolüyle uzaktan kontrol edip görerek de patlatma gerçekleştirilebiliyor.
Uçak, suüstü gemisi, denizaltı yanında birçok platformdan (İnsansız Platformlara da uyarlandırılabilir yapıda) dökülebilen MALAMAN, deniz dibi yapısına uygun görsel ve akustik gizlilik korumasına sahip, hızlı ısınma ve mermi çarpmasına karşı duyarsız, Plastik Bağlı Sualtı Patlayıcısı içeren, modern, uyarlanabilir ve ölçeklendirilebilir bir akıllı dip mayınıdır. Uzunluğu 1.800mm+, çapı 533mm (denizaltıda ağır torpido kovanından dökülebilmekte) ve ağırlığı 600kg+ (önemli bir bölümünü içindeki duyarsız patlayıcının ağırlığı oluşturmakta) olarak verilen MALAMAN, 100m+ derinliklerde görev yapabiliyor.
Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na Türkiye’nin deniz yetki ve ilgi alanlarındaki deniz kontrolü görevini çok daha yüksek bir etkinlikle icra edebilme kabiliyeti kazandıracak tamamen yerli ve milli tasarım, yüksek teknoloji ürünü MALAMAN Akıllı Dip Mayını, üzerinde bulunan KoçSavunma ürünü Elektronik Modül ve Akıllı Mayın Ateşleme Mekanizması ile hedef kategorilerindeki gemileri tespit edip sınıflandırdıktan sonra en uygun noktada harp başlığını infilak ettirerek omurgasını kırmak suretiyle hedef geminin batmasını sağlıyor.
Üzerinde yer alan TÜBİTAK SAGE ürünü duyarsız patlayıcının infilak etmesi sonucu suyun içinde önce bir ‘blast’ etkisi yaratılıyor ardından bu bir ‘bubble’a yani büyüyen bir hava topuna (patlamadan sonra oluşan çift katmanlı devasa hava kabarcığı, “buble effect” de deniyor) dönüşüyor. Devasa hava kabarcığı yüzeye çıktığında önce gemiyi tam ortasından havaya kaldırıyor, ardından bir boşluk oluşturuyor ve bunu taşıyamayan geminin omurgası ikiye bölünerek kırılıyor ve gemi batıyor. KoçSavunma aynı zamanda MALAMAN’ın bütün dizaynını ve GRP kompozit dış gövdesinin dizaynını da yapmıştır. GRP kompozit dış gövdesi sayesinde mayın arama ve tarama sonarlarına karşı gizliliği oldukça yüksek. Dış gövde özel bir döküm tekniğiyle imal edilmiş olup üzeri neoprene kaplı olduğundan akustik sesleri emici özelliktedir. Bu da MALAMAN’ın mayın tespit sonarları ile tespitin zorlaştırıyor. Ayrıca MALAMAN gövdesi üzerindeki dış kaplama/kılıf, döşendiği bölgenin tabiat ortamına göre değiştirilebiliyor. Mesela kumluk bir yere dökülecekse dış kaplama kum desenli olacak şekilde hazırlanırken, yosunlu bir bölgede kullanılacaksa kaplama ona göre seçilmekte. Bu sayede MALAMAN’ın hem akustik, hem de optik/gözle tespiti zorlaşmaktadır. Kendi tahrik sistemi olmayan MALMAN Akıllı Dip Mayını, döküldükten sonra deniz dibine/tabanına oturmakta ve programlandığı süre boyunca orada bekliyor.
MALAMAN Projesinin ilk aşaması KoçSavunma tarafından geliştirilen ve üretilen Akıllı Mayın Ateşleme Mekanizması’nın doğrulanması ile sonlanmış, Projenin ikinci aşamasında ise KoçSavunma yöneticiliğinde TÜBİTAK SAGE ve Makina ve Kimya Endüstrisi (MKE) ile birlikte kurulan Konsorsiyum tarafından kompozit gövde ve duyarsız mühimmat tasarımı tamamlandı. Akabinde Konya, Karapınar’da ilk tam ölçekli patlatma testi yapıldı. TÜBİTAK 2022 Faaliyet Raporu’na göre MALAMAN Projesi’nde Aralık 2022 itibari ile Kritik Tasarım Aşaması tamamlanmış ve gerçek boyutlardaki ilk mayın üretilerek Konya Karapınar’da tam ölçekli ateşleme zinciri testi ile patlatılmıştır. IDEF ‘23 Fuarında edindiğim bilgiye göre Kasım 2023 itibarıyla kalifikasyon sürecinin tamamlanması planlanan MALAMAN, Deniz Kuvvetleri Komutanlığınca hizmet dışına ayrılmış bir gemi üzerinde denizde denenecek. Projenin ikinci aşaması denizde icra edilecek bu gemi patlatma demonstrasyonu ile sonlanacak ve Kasım-Aralık 2023 gibi seri üretime hazır bir mühimmat olarak 2023 yılı sonuna kadar MALAMAN Dip Mayını prototipleri Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) envanterine dahil edilecektir. Ardından ayrı bir sözleşme ile Seri Üretim Aşaması’na geçilecektir. Projede üçüncü aşama olan Seri Üretim Aşamasının da SSB ile imzalanacak bir anlaşma altında yine KoçSavunma tarafındandan yönetilmesi bekleniyor. MALAMAN aynı zamanda yurtdışına ihracat açısından da çok büyük bir potansiyele sahip. Edindiğim bilgiye göre halihazırda ciddi görüşmeler yapılan birkaç ülke mevcut, bazı ülkelerin komple MALAMAN Dip Mayını talip ederken, bazılarının ise kıç tarafta yer alan Elektronik Modülü satın alarak envanterindeki eski nesil analog dip mayınlarını dijital ve akıllı hale getirmeyi planladığı belirtiliyor.
