TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (TÜBİTAK Uzay) tarafından tasarlanan ve üretilen, Türkiye'nin ilk yerli yer gözlem uydusu RASAT, 12 yıl önce bugün, 17 Ağustos 2011’de Rusya’nın Kazakistan sınırındaki Orenburg bölgesinde bulunan Yasny Fırlatma Üssü’nden Dnepr roketiyle başarılı bir şekilde fırlatıldı ve 969 saniye içinde yörüngeye yerleştirildi.
Tasarım ömrü 3 yıl olan uydu, 17 Ağustos 2022 itibariyle, yörüngede 11’nci yılını başarıyla tamamladı ve 28 Ağustos 2022'de emekliye ayrıldı. RASAT yer gözlem uydusu, Türkiye’nin BİLSAT'ın ardından ikinci mikro uzaktan algılama uydusu oldu.
Yüksek çözünürlüklü gözlem uydusu İMECE ve Türkiye’nin ilk yerli haberleşme uydusu Türksat 6A’nın gelecek yıllarda RASAT uydusunun yerini alması planlanıyor.
12 milyon kilometre karelik alanı görüntüledi
Bugüne kadar yörüngesinde 58.726 tur atan RASAT ile toplam 22 bin 203 kez iletişim kuruldu. RASAT'ın 7,5 metre PAN ve 15 m RGB çözünürlüğe sahip kamerası tarafından yaklaşık 3 bin 284 kez görüntü çekilerek toplamda 13 bin 362 kare görüntü kaydedildi.
Bir çerçeve görüntü boyutu 30x30 kilometre olan ve tek seferde 33 çerçeve yani 960 kilometre uzunluğunda şerit görüntüler alabilen Uydu ile 12 milyon 25 bin 800 km² alanın görüntüsü hizmete sunularak çok geniş bir uydu görüntüsü arşivi ülkemize kazandırılmış oldu.
RASAT’ın çektiği görüntülere Gezgin'den ulaşılabiliyor
Elde edilen ham görüntüler işlendikten sonra, şehir bölge planlama, ormancılık, tarım, afet yönetimi ve benzeri amaçlarla kullanıma sunuldu. Bunun yanı sıra GEZGİN Portalına da aktarıldı. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, e-devlet şifreleri ile www.gezgin.gov.tr adresinden çekilen tüm arşiv görüntülerine ücretsiz olarak erişim sağlayabiliyor.
Yerli ve milli ekipmanlara uzay tarihçesi kazandırıldı
TÜBİTAK UZAY’da bir teknoloji transfer projesi olarak gerçekleştirilen BİLSAT Uydusu’nun, 2003 yılında başarı ile tamamlanmasıyla ilk elektro-optik yer gözlem uydumuz uzaya fırlatılmış oldu. BİLSAT Projesi’nden kazanılan deneyimlerle 2004-2011 yılları arasında geliştirilen ilk yer gözlem uydumuz olan RASAT ise 3 yıl tasarım ömrüyle yerli olarak üretildi. Devreye alma aşaması sürecinde RASAT’a gerekli yazılımların yüklenmesi, uydunun test edilmesi ve çekeceği görüntülerin yere indirilmesi amacıyla Ankara’nın yanı sıra Norveç’te bulunan geçici yer istasyonu da kullanıldı.
TÜBİTAK UZAY tarafından tasarlanan, üretilen ve test edilen Yüksek Performanslı Uçuş Bilgisayarı (BİLGE), X-bant Verici ve Gerçek Zamanlı Görüntü İşleme (GEZGİN) ekipmanları ile yer istasyonu yazılımları RASAT Projesinde başarılı bir şekilde kullanılarak uzay tarihçesi kazanmış oldu. Böylelikle, TÜBİTAK UZAY sadece sistem seviyesinde değil alt sistemler kapsamında da yetkinliğini ortaya koyarak ülkemizde uzay alanında Teknoloji Hazırlık Seviyesi 9’a ulaşan tek kurum haline geldi.
RASAT Uydusu ile edinilen altyapı, bilgi birikimi, yetişmiş insan kaynağı ve tecrübe sayesinde GÖKTÜRK-2 Projesi başlatıldı. RASAT’ta uzay tarihçesi kazanan alt sistemlere yenileri eklenerek GÖKTÜRK-2 Uydusu geliştirildi. Milli ve yerli olarak gerçekleştirilen bu iki uydu projesi, ülkemizin uzay alanında farkındalığının artmasına çok büyük katkılar sağlayarak yeni uydu projelerinin önünü açmış oldu.
RASAT yer gözlem uydusu
RASAT uydusunun üretim ve testleri TÜBİTAK Uzay tarafından yapıldı. 93 kilogram ağırlığında olan uydudan elde edilen görüntüler haritacılık, afet izleme, tarım, çevre, şehircilik ve planlama çalışmalarında kullanıldı.
