Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından geliştirilen Türk Başlangıç ve Temel Eğitim uçağı Hürkuş-A, ilk test uçuşunu 9 yıl önce bugün, 29 Ağustos 2013’te başarıyla gerçekleştirdi.
29 Ağustos Sabahı 07.30’da motor çalıştıran Hürkuş, 07.35’te uçuş kulesinden gerekli izinleri aldıktan sonra havalandı. Toplam 33 dakika havada kalan Hürkuş, 9500 feet yüksekliğe tırmanarak kumanda yüzeylerinin ilk kontrollerini tamamladı. Planlamalara uygun olarak tüm uçuşu iniş takımları açık olarak yapan Hürkuş, başarılı bir iniş gerçekleştirdi.
Uçuşu gerçekleştiren TUSAŞ Test Pilotu Murat Özpala, uçağın mühendislerin hesapladığı gibi kumandalara çok güzel tepki verdiğini, 1600 beygirlik motorun ise yüksek bir kalkış performansı sağladığını ifade etti.
İlk uçuş, proje çalışanları, bazı devlet yetkilileri ve Vecihi Hürkuş’un kızı Gönül Hürkuş Şarman tarafından izlendi.
Türk Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı Projesi: HÜRKUŞ
Savunma Sanayii Başkanlığı ile TUSAŞ arasında Türk Silahlı Kuvvetlerinin eğitim uçağı ihtiyacını yerli ve milli imkânlarla karşılamak amacıyla, 2006 yılının Mart ayında imzalanan anlaşma ile "Türk Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı Projesi" yürürlüğe girdi.
Ar-Ge faaliyetlerine başlanan Hürkuş Eğitim Uçağı’nın, 27 Haziran 2012’de yer ve hava testleri yapılmak üzere ilk prototipi hangardan çıkarıldı.
Savunma Sanayii Başkanlığı’nın 26 Eylül 2013’deki toplantısında Hava Kuvvetleri Komutanlığı'nın 15 adet yeni nesil temel eğitim uçağı ihtiyacının karşılanması amacıyla TUSAŞ ile Hürkuş uçaklarının seri üretimi için sözleşme görüşmelerine başlanması kararı aldı.
Hürkuş, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin olası eğitim uçağı ihtiyacına cevap verecek ve dünya pazarında pay sahibi olabilecek özgün bir eğitim uçağının yurtiçi imkanlar kullanılarak tasarımı, geliştirilmesi, prototip üretimi ve uluslararası sertifikasyonunun gerçekleştirilmesi kapsamında üretildi.
Türk mühendislerin ürettiği özgün eğitim uçağı niteliklerine sahip, Avrupa Sivil Havacılık Otoritesi EASA CS 23 kurallarına göre tasarlanan eğitim uçağında, öğretmen ve öğrenci pilot arka arkaya oturabiliyor. Tek turboprop motorlu bir konfigürasyona sahip Hürkuş'un, gece ve gündüz görev yapabilme kabiliyeti bulunuyor.
Genel kullanım, aletli uçuş, seyrüsefer ve formasyon eğitim aşamalarını gerçekleştirebilme amacıyla üretilen Hürkuş'da, standart uçak sistemlerinin yanı sıra, kabin basınçlandırma, koltuk fırlatma sistemi, uçak üzeri oksijen üretimi sistemi (OBOGS) de yer alıyor.
Türkiye'nin gelişmiş bir hava aracının tüm unsurlarıyla hazırlanan ilk projesi Hürkuş'un tasarımında 50 mühendis, seri üretim safhasında ise 50 mühendis ve 350 teknisyen çalıştı.
Adını, Türk havacılık tarihinin en önemli pilotlarından Vecihi Hürkuş'tan alan uçak, tamamen Türk mühendisler tarafından geliştirildi.
2017'de Hürkuş'un Silahlı Keşif ve Yakın Hava Destek Uçağı versiyonu Hürkuş-C Faz-I ile test faaliyetlerine başlanmasından 1 yıl sonra Faz-II versiyonu ile daha güvenli ve daha yüksek faydalı yük kapasiteli uçuş için uçak göklerdeki yerini aldı. 2018 yılında Türk Silahlı Kuvvetlerinin istekleri doğrultusunda geliştirilen Hürkuş-B versiyonunun test ve değerlendirme faaliyetleri sürdürülüyor.
Sahip olduğu EASA sertifikası ile diğer ülkelerde de uçuş yapabilme iznine erişen Hürkuş, Türkiye'de gerçekleştirdiği birçok gösteri uçuşunun yanı sıra uluslararası olarak Paris ve dünyanın en yüksek şehri olarak bilinen Bolivya'nın La Paz semalarında uçuşlar yaptı.
Hürkuş-C, pilot eğitim ihtiyacının yanı sıra; hafif taarruz ve silahlı keşif görevlerinin, düşük maliyet ve yüksek hassasiyetle yapılabilmesi için geliştiriliyor.
Hassas ve Maliyet Etkin Çoklu Görev Çözümü Hürkuş-C, hafif taarruz ve silahlı keşif varyantı, günümüz dünyasının muharebe alanlarındaki asimetrik tehditlere karşı düşük maliyetli, esnek bir çözüm sunuyor.
Hürkuş’un sahip olduğu gelişmiş eğitim kabiliyetleri korunmakla beraber, üzerinde 7 harici yük istasyonuyla Hürkuş-C, kullanıcılarına, yüksek irtifada ve zorlu coğrafyalarda, gündüz ve gece koşullarında, zorlu görevleri gerçekleştirebilmek için yararlanılabilecek olan 1500 kg’a kadar geniş bir faydalı yük kapasitesi sunuyor.
TUSAŞ, Konya'da 3'üncü Ana Jet Üs Komutanlığı'nda gerçekleştirilen Anadolu Ankası-2021 tatbikatında, Hürkuş’un Hava Yer Entegrasyon Uçağı’nı tanıttı.
Eğitim uçağı Hürkuş, Türk güvenlik güçleri tarafından kullanılıyor. Hürkuş ayrıca Nijer, Libya ve Çad’a ihraç edildi.
Rakiplerinden üstün donanımlara sahip
Hürkuş'u rakiplerinden ayıran ön önemli özelliklerden birini fırlatma koltuklarına sahip olması oluşturuyor. Fırlatma koltukları sayesinde uçağın acil bir durumla karşılaşması halinde pilotlar güvenle uçağı terk edebiliyor.
Bunun yanı sıra Hürkuş, Elektronik Güç Yönetim Ünitesi'ne sahip 1600 shp PT6A-68T Pratt&Whitney Canada turboprop motor, gelişmiş aviyonik sistemler ve simule silah kabiliyetleri, kuş çarpmalarına karşı güçlendirilmiş kanopi, uçakta oksijen üretim sistemi, OBOGS (uçağın uçuş sırasında kendi oksijenini üretebilmesine imkan sağlayan sistem), kabin basınçlandırma sistemi, askeri eğitim uçaklarına özgü yüksek şok dayanımlı iniş takımları, anti-g sistemi, Hands On Throttle and Stick (HOTAS/Pilotun, levye ve gaz kolundan uçağın tüm temel işlevlerini kontrol edebilmesi), 30 saniye ters uçuş kabiliyeti, ergonomik kokpit, arka kokpitte yüksek görüş açısı, kokpit iklimlendirme sistemi gibi özellikleri ve donanımları ile ön plana çıkıyor.
