ABD, İngiltere, Belçika, Kanada, Danimarka, Fransa, İzlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç ve Portekiz, Kuzey Atlantik Paktı Örgütü'nün (NATO-North Atlantic Treaty Organization) kuruluşunu onaylayan antlaşmayı, 75 yıl önce bugün 4 Nisan 1949'da Washington'da imzaladı.
Merkezi, Belçika'nın başkenti Brüksel olan NATO'nun mevcut üye sayısı 32 ülkeden oluşuyor.
NATO'nun asıl amacı, üyelerine yönelik herhangi bir dış güçten gelebilecek saldırıya karşı ortak savunma yapmak olarak belirlendi.
Kuzey Atlantik Konseyi, örgüt içindeki en önemli siyasi karar mekanizması olarak yer alıyor.
NATO Genel Sekreteri, üyelerin önemli konularda bir anlaşmaya varmalarına konusunda görev yapıyor.
NATO komitelerinde kararlar oy birliği ile alınıyor. Bu nedenle bir "NATO kararı" tüm üye ülkelerin ortak iradesini yansıtıyor.
Türkiye'nin NATO üyeliği
Türkiye 12 kurucu üyeden sonra NATO'ya 18 Şubat 1952 yılında üye oldu. Türkiye, Yunanistan'la birlikte ittifak'ın 3. yılında NATO üyesi oldu.
Türkiye'nin NATO üyeliği sadece siyasi değil aynı zamanda askeri bakımdan önemli bir gelişmeydi.
Türkiye'nin üyeliği NATO açısından; güney kanadında hava, kara ve deniz imkanları, güçlü silahlı kuvvetleriyle güvenilir ve eşsiz bir müttefik kazanması anlamına gelir.
Türkiye üyeliğinin 72. yılında bulunduğu kritik coğrafyadaki stratejik konumuyla bölgedeki tehdit ve riskleri doğrudan göğüsleyen ilk müttefik olarak NATO'ya değerli katkılar yaptı ve yapmaya da devam ediyor.
Aynı zamanda NATO da Türkiye'nin güvenlik ve savunmasında temel unsurlardan biri olarak önem taşıyor.
Hangi ülkeler NATO üyesi?
Finlandiya ve İsveç'in de NATO'ya resmen katılmasıyla beraber NATO'nun Avrupa ve Kuzey Amerika'daki üye sayısı 32'ye ulaştı.
Sovyetler Birliği'nin 1991'de dağılmasından sonra Doğu Avrupa'da Arnavutluk, Bulgaristan, Macaristan, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Romanya, Litvanya, Letonya ve Estonya da ittifaka katıldı.
Alfabetik sıraya göre NATO üyesi ülkeler:
- ALMANYA (1955)
- AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ (1949)
- ARNAVUTLUK (2009)
- BELÇİKA (1949)
- BİRLEȘİK KRALLIK (1949)
- BULGARİSTAN (2004)
- ÇEKYA (1999)
- DANİMARKA (1949)
- ESTONYA (2004)
- FİNLANDİYA (2023)
- FRANSA (1949)
- HIRVATİSTAN (2009)
- HOLLANDA (1949)
- İSPANYA (1982)
- İSVEÇ (2024)
- İTALYA (1949)
- İZLANDA (1949)
- KANADA (1949)
- KARADAǦ (2017)
- KUZEY MAKEDONYA (2020)
- LETONYA (2004)
- LİTVANYA (2004)
- LÜKSEMBURG (1949)
- MACARİSTAN (1999)
- NORVEÇ (1949)
- POLONYA (1999)
- PORTEKİZ (1949)
- ROMANYA (2004)
- SLOVAKYA (2004)
- SLOVENYA (2004)
- TÜRKİYE (1952)
- YUNANİSTAN (1952)
İsveç ve Finlandiya, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından Mayıs 2022'de katılmak için başvuruda bulundu. İki ülke bundan önce tarafsızlık politikası uyguluyordu.
Rusya ile 1340 kilometrelik kara sınırı olan Finlandiya, NATO'ya Nisan 2023'te katıldı.
İsveç'in üyeliği, Türkiye ve Macaristan'ın karşı çıkması nedeniyle ertelenmişti.
Türkiye, İsveç'in PKK ile mücadelede yeterli adım atmadığı gerekçesiyle başvurusunu onaylamamıştı. Ancak bir süre devam eden müzakerelerin ardından Ocak 2024'te başvuruyu kabul etti.
Macaristan da İsveç'in kendisine yönelik hukuk devleti eksikliklerini gerekçe göstererek gündeme getirdiği eleştirileriyle içişlerine müdahale ettiği gerekçesiyle üyeliğine onayı uzun süre geciktirdikten sonra desteklediğini açıkladı. İsveç, remi olarak 7 Mart 2024'te NATO'ya üye oldu.
Ukrayna, Bosna Hersek ve Gürcistan da NATO'ya katılma talebinde bulundu.
