Abdullah Gül Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi ve Savunma politikaları araştırmacısı Dr. Çağlar Kurç, Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından yayınlanan 2022 yılı küresel silah ihracatı raporundaki Türkiye verilerini değerlendirdi.
Kurç, Twitter hesabından yaptığı paylaşımlarda şu ifadeleri kullandı:
"SIPRI'nin savunma harcamalarıyla ilgili yayınladığı veriler Türkiye'de (en azından bu mecrada ve benim gördüğüm kadarıyla) olay yarattı. Fakat SIPRI'nin verisinin derinlemesine incelenmesini daha görmedim. Geç olacak ama ben yapayım.
Türkiye'nin savunma harcamalarına baktığımızda, açık kaynak ve devletin verdiği veriye göre, Türk Lirası cinsinden bir artış var.
Fakat, GSYİH'ye oranında bir süredir düşüş var.
Dolar bazında baktığımızda aynı düşüşü görebiliyoruz:
Neden böyle bir düşüş var? Sorunun cevabı belli sanırım. Peki bu durum savunma sanayini nasıl etkiler? Tedarik için harcanan paranın düştüğünü ve bu trending devam edeceğini varsayarsak, savunma piyasasının daraldığını söyleyebiliriz.
Bu durumda ya daha az şirket desteklenecek ya da varolan şirketlerin hepsini desteklemek için hepsinden azar sayıda araç alınacak. İkinci durum birim fiyatı arttırabilir. Dahası birim fiyatı yabancı girdi olan sistemlerde de yükselecektir. Bu durumda daha az sistem alınabilir.
Ya da şirketlere olan ödemeler ertelenebilir, belli bir dönem kendi kaynaklarını kullanmaları istenebilir. Böyle olacak demiyorum, olabilir diyorum. Bu durumda şirketlerin varlıklarını sağlayabilmeleri için daha çok ihracata dayanmaları gerekecektir.
Eğer ilk durum gerçekleşecekse, bu durumda savunma sanayinde yeniden yapılanma görebiliriz. Savunma harcamalarının daraldığı dönemlerde genelde şirket sayısının azaldığını görüyoruz.
Şu anda çok fazla sistemlere odaklanmış durumdayız fakat harcamaların düşmesi önemli bir durum. Sanayide değişikliklere yol açabilir. Neler olacağını önümüzdeki dönemde göreceğiz sanırım."
