Kalite 4.0, yeni dünya düzenini getirecek olan Endüstri 4.0 ile üretim ve kalite süreçlerinde akıllı donanımlara sahip olarak, birbirleriyle bütünleşik şekilde çalışmaya başlayacak. Bu bütünleşik sistemle veri analizleri, birimler arasındaki iletişim daha sağlıklı ve güçlü olabilecek. Bu sayede, tüm sistemler daha az maliyetle çalışacak, daha çabuk üretim, kontrol yapılacak ve çok az hata veren bir işleyiş hâkim olacak. Endüstri 4.0 ve kalite süreçleri için kullanılan Kalite 4.0 hakkında neler biliyorsunuz?
Sanayi devrimi, buhar ve su gücündeki yenilikler, üretim tesislerinin potansiyel üretim alanlarını büyütmesine ve genişletmesine imkân sağladı. Daha önce, üretim tesislerinin nehirler boyunca inşa edilmesi gerekiyordu. Böylece su çarkları elektrik üretmek için kullanılabilirdi. Elektriğin keşfi ve altyapının geliştirilmesi, mühendislerin seri üretim için makineler icat etmesine neden oldu.
Demiryolu ağının genişlemesi ise malzeme teminini ve bitmiş malların teslim edilmesini kolaylaştırdı. 1930’lu yılların sonunda, Amerikan Kalite Derneği’ninkurulması ile önce ana bilgisayarlar, ardından istemci-sunucu bilgisayarlar, sonrasında ise internet ve erken e-ticaret siteleri oluşturulmaya başlandı. Üçüncü sanayi devrimi, 1960'ların sonunda programlanabilir mantık denetleyicisinin icadı ile birlikte yaşandı. Bu durum, tankların doldurulmasıma, yeniden yükleme, motorların açılıp kapatılması ile duruma ve
değişen çevre koşullarına bağlı olarak, olay sıralamalarının kontrol edilmesi gibi süreçlerin otomatik bir hâle gelmesini mümkün kıldı. Birden çok müşteri temas noktası (telefon, faks, web ve tabletler), mobil cihazlarla birlikte aşamalı olarak kuruluşlarda kullanılmaya başlandı.
Sanayi devriminden günümüze kalite süreçleri İlk sanayi devrimi, buharla çalışan makinelerle, ikincisi ise elektrik ve montaj hatlarıyla gerçekleşti. Bilgi işlem ve endüstriyel otomasyondaki yenilikler üçüncü devrimi başlattı. Dördüncü sanayi devrimi bize makine zekâsı, yaygın bilgi işlem, uygun fiyatlı depolama ve sağlam bağlantı bir bilişim ağı sağlamaktadır.
Kalite 4.0, teknolojiden daha fazlasıdır. Kalite profesyonelleri için kaliteyi günümüzde mevcut olan dijital araçlarla yönetmenin ve bunların nasıl uygulanacağını anlamanın ve kaliteyle mükemmelliğe ulaşmanın yeni bir yoludur. Kalite profesyonelleri, dijital dili konuşarak ve kaliteyi savunarak, kuruluşlara mükemmelliğe doğru başarılı bir şekilde rehberlik etmektedirler.
Kalite 1.0’da, kalite, ölçüm ve muayene güvence altına alınmakta, üretim miktarına kaliteden daha fazla önem verilmekte ve muayene faaliyetleri maliyet azaltma, atık veya kayıpların azaltılmasına odaklanmamaktaydı. İşin yapıldığı çevre önemli değildi. Daha ziyade üretkenliğin maksimize edilmesine çalışılmaktaydı.
Kalite 2.0’da, üretkenliğin artırılması yine birinci öncelikli konuyken, hurda ve rework (yeniden işleme) maliyetlerinden finansal veriler çıkarılmaya başlandı. Üretkenlik için ise çalışan performansları hesaplanır oldu.
Kalite 3.0’da kalite, bir numaralı iş önceliği hâline geldi. Müşteri gereksinimlerine uyum ve müşteri memnuniyeti vurgusu öne çıktı. Üretkenliğin yüksek etkin süreçlerin stabilize edilmesi yoluyla elde edilmesine odaklanıldı. Ayrıca, işlerin standart hâle getirilmesi, tüm çalışanların katılımının sağlanması ile kalitenin artırılmasına yönelik çalışıldı. Sürekli iyileştirme yaygınlaştırıldı. Kuruluşun tümündeki değerlendirme çalışmaları ile standardizasyon (ISO9001) ve iş mükemmelliği elde edilmeye başlandı.
Kalite 4.0’da ise, geri besleme uyarıları ve süreç ayarlarının optimize edilmesi, kendi kendini düzeltebilen adapte edilebilir öğrenme mekanizmaları dijitalleşmektedir. Kalitenin kontrol tabanlı odağı, süreç operatörlerinden çok süreç tasarımcılarına yönelmiştir. Makineler, kendi üretkenlik ve kalitelerini nasıl düzenleyeceğini ve yöneteceğini yine kendileri öğrenmektedirler. Tabii ki, insan performansı şarttır ancak, kalitedeki çalışmalar, üretimden çok sistem tasarımına ve diğe iş sistemleri ile entegrasyonuna odaklanmaktadır. Daha fazla iş otomatik hâle geldikçe, kusursuz süreçlere duyulan ihtiyacı da artırmaktadır. Mevcut süreçleri değiştirecek, yeni süreçleri çalıştıracak ve bununla birlikte stratejileri uygulamak için üzere, çalışanların eğitilme ihtiyacı sadece kalite profesyonelleri için değil, aynı zamanda üst yöneticiler için de hayati önem taşıyacaktır. Kalite hayati bir bağlantıdır ve dijital
dönüşüm sırasında sürdürülebilirlik için stratejik hedeflere dâhil edilmelidir.
Teknoloji, eskisinden 10 kat daha hızlı büyümekte ve kuruluşların süreçler, sistemler, veriler, işlemler ve yönetim gibi platformları buna ayak uydurmalıdır. Teknoloji aynı zamanda harika bir eşitleyicidir. Çünkü, doğru fikir ve niyete sahip herhangi bir çalışana, daha önce yalnızca büyük kuruluşlar için mevcut olan yeteneği verir. Kalite profesyonelleri, yeni teknolojilerle ilgilenerek, bu teknolojik gelişmeleri, elde edilen potansiyel sonuçları anlayarak, bunları nasıl ve ne zaman kullanacaklarını belirleyerek veri analisti rollerinden veri düzenleyici rollerine geçmelidir. Kalite 4.0 girişimleri için literatürdeki öneriler önem sırasına göre 6 kategoriye ayrılmaktadır:
• İnsan zekâsının artırılması
• Karar vermenin hızının ve kalitesinin artırılması
• Şeffaflığın, izlenebilirliğin ve denetlenebilirliğin geliştirilmesi
• Değişikliklerin mümkün olduğunca önlenmesi, ön yargıların kaldırılması ve uyumun sağlanması
• Sürekli iyileştirme ve yeni iş modelleri için fırsatların ortaya çıkarılmasına imkân vermek üzere ilişkilerin, örgütsel sınırların ve güven kavramının geliştirilmesi
• Öz farkındalık ve diğer farkındalık becerilerinin nasıl geliştirileceğinin öğrenilmesi Kalite standartlarının içinde gizli olan 7 prensip ise Kalite 4.0 için kuruluşlara yardımcı olmaktadır:
• Liderlik
• İlişki Yönetimi
• Müşteri Odaklılık
• Verilere Dayalı Karar Verme
• Sürekli İyileştirme
• Süreç Yaklaşımı
• Çalışan Katılımı
Kaynak: TUSAŞ Mag Dergisi 118. sayı / Kalite Mühendisliği Şefi Arzu Ayça Ulusoy / MRB/CA Kalite Mühendisi Pelin Görse